Amortisman Nedir?

Maddi değeri olan duran varlıkların yıllık aşınma ve yıpranma oranın hesaplanıp gider olarak belirlenmesine amortisman denir. Taşınmazlar ve altyapı (tesisat, yol vb) gibi maddi duran varlıkları kapsar. Çoğunlukla yıllık amortisman değeri olarak hesaplanır ve hesap defterinin gider hanesine işlenir.

Vergi Kanunu kapsamınca amortisman tutarı en fazla, malın değerinin %20’si olabilir. Mükellefler belirlenmiş amortisman oranının aşılmaması koşulu ile amortismanı gider olarak gösterebilir. Tutarın belirlenerek gider olarak işlenmesine de amortisman ayrılması denir.

Amortisman ayrılması Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen şartlara tabidir. Kullanımın bir seneyi aşması, aşınma ve yıpranmaya maruz kalması, envantere kayıtlı bir şekilde kullanıma hazır olması ve Maliye Bakanlığı tarafından belirtilmiş kıymet oranını aşması halinde amortisman ayırma işlemi yapılabilir. Mükellefler amortisman hesabını, taşınmazı aldıkları anda yapmazlar. Kullanımın bir seneyi aşması halinde yapıp “Ödenen Ücret ve Diğer Giderler” bölümüne kaydederler.

Amortisman hesaplama için üç yöntem kullanılır: Azalan bakiyeler, normal amortisman ve fevkalade amortisman. Normal amortisman yönteminde gider yıllık olarak hesaplanır. Değerli taşınmazın kıymeti, ekonomik ömrüne bölünür ve amortisman tutarı belirlenir.

Azalan bakiyeler yöntemi çoğunlukla birikmiş amortismanlar için kullanılır. Bu yöntemde giderler zamanla azalır. Fevkalade amortisman ise doğal afetler nedeniyle oluşan giderleri hesaplamada kullanılır.